3 toestellen die de luchtvaart ingrijpend hebben veranderd
Er zijn natuurlijk vele factoren die de burgerluchtvaart hebben gemaakt tot wat ze nu is. Technische ontwikkelingen, concurrentie, politieke ontwikkelingen, passagierswensen, kosten, terreur of innovatie. Al deze factoren drukten ze op gezette tijden hun stempel. Ik beperk me in dit blog tot vliegtuigtechnologie. Technologie die een ommekeer in de luchtvaartgeschiedenis betekende.
Een vliegtuig is een bijzonder gecompliceerd wonder van techniek. Technici hebben er in de loop der jaren voor gezorgd dat toestellen sneller, ruimer, zuiniger, stiller en comfortabeler werden.
DC-8: begin van het straaltijdperk
In 1960 markeerde de eerste DC-8 van KLM een nieuwe fase in de luchtvaart. De Albert Plesman, zoals het toestel gedoopt werd, was het eerste passagierstoestel van KLM dat aangedreven werd door straalmotoren. Het was weliswaar nog steeds een narrow body toestel met twee rijen stoelen (3-3), maar wel duidelijk groter dan de voorganger, de DC-7. De DC-8 bood plaats aan ongeveer het dubbele aantal passagiers in vergelijking met de DC-7.
Op zich natuurlijk een stap vooruit, maar de belangrijkste vooruitgang zat ‘m in de tijdwinst. Die was dankzij de stuwkracht van straalmotoren gigantisch. Het aantal uren dat je van Amsterdam naar New York vloog, werd bekort tot ongeveer de helft. Deze mate van reductie van de vliegtijd is sindsdien alleen nog vertoond door de Concorde. In 1960 was in een uur of 7 naar de VS vliegen iets heel speciaals. Sneller en meer tekenden de innovaties.
Boeing 747: eerste wide body
Een toestel van deze grootte kwam ruim 46 jaar geleden met vier motoren op Schiphol aan en was voor die tijd minstens zo’n sensatie. In de jaren ervoor waren er de nodige voorbereidingen getroffen om op de komst van dit vliegende fort voorbereid te zijn. Op die mistige januaridag in 1971 landde de eerste Boeing 747-206B van KLM op Schiphol. Ik heb er al eens een blog aan gewijd. Een toestel van deze grootte was nog niet eerder vertoond. De luchtvaart was steeds massaler aan het worden en het antwoord kwam in de vorm van dit type. In een keer nam je tussen de 350 en 490 passagiers mee met al hun bagage. De vier motoren hadden een stuwkracht die 2,5 sterker was dan die van de Boeing 707, een evenknie van de DC-8, en tegelijkertijd stiller dankzij verdere technische ontwikkeling.
De Boeing 787-9: nieuwe materialen
Op zaterdag 14 november 2015, landde op Schiphol dan eindelijk de eerste Boeing 787-9 Dreamliner van KLM. Voor vele vliegtuigspotters, KLM’ers en potentiele passagiers een bijzonder moment. Ik weet zeker dat er velen langs de landingsbaan hebben gestaan om deze nieuwste bloem in het vlootboeket van KLM te verwelkomen. Ik word nu wat wollig, maar dat heeft te maken met de naamgeving. Alle Dreamliners zullen een bloem als naam krijgen. KLM is gisteren de serie begonnen met de Zonnebloem.
Dit type toestel is met recht een wonder van innovatie. Waar de DC-2 een van de eerste geheel uit metaal bestaande passagierstoestellen was, is de 787 bijna het tegenovergestelde. De composiet waaruit de romp en de vleugels bijna helemaal zijn opgebouwd, hebben belangrijke voordelen. Minder onderhoud bijvoorbeeld met een positief gevolg voor de kosten, maar ook een aangenamere cabinedruk, fraaie verlichting, grotere ramen, wifi, een ruimere cabine. Twee opnieuw stillere en zuiniger motoren completeren het geheel. Duurzaamheid en comfort zijn hier belangrijke drijfveren.
Innovatie is natuurlijk altijd belangrijk geweest. Technische vooruitgang op welk gebied dan ook bracht welvaart en zorgde er ook voor dat een product bereikbaar werd voor grotere groepen. De burgerluchtvaart is daar geen uitzondering op. Tegelijk is ook de publieke opinie een factor die de innovatie bepaalt. Minder geluid, minder gewicht, lager brandstofverbruik en dus minder CO2-uitstoot vertalen zich in andere motoren en materialen. Maar ook comfort is belangrijk. Over wat dit nu precies is, kunnen we van mening verschillen, maar ik denk wel dat een toestel als een 787 een bijzondere ontwikkeling is. Of dit de standaard gaat worden zal over jaren pas blijken, vermoed ik. Hoe dan ook lopen we opnieuw massaal uit om een nieuw fenomeen van technisch vernuft te zien en te ervaren, net als in 1971 en 1960.
Vaag bekend?
Het kan zijn dat je dit blog eerder hebt gelezen. We plaatsten dit blog in november 2015. Dit is dus een repost. Maar zeg nou zelf: de geschiedenis van de toestellen die de luchtvaart hebben veranderd blijft interessant, toch?
Schiphol – Vliegtuigliefhebbers zijn in alle vroegte opgestaan om de aankomst van de eerste Boeing 787 van KLM mee te maken.
