De vergeten Mauritius-vluchten

Het tropische eiland Mauritius, grofweg 1100 kilometer ten oosten van Madagaskar, staat vandaag de dag bekend als een ideale strandbestemming. Veel zonaanbidders zullen verheugd zijn geweest toen vorig jaar het bericht kwam dat KLM in het winterseizoen voor het eerst naar het prachtige eiland zou vliegen. Echter leert een figuurlijke duik in de geschiedenis dat KLM al bijna 70 jaar eerder naar Mauritius vloog! In dit blog ga ik terug naar 1949, het jaar waarin de uit nood geboren en vrijwel vergeten Mauritius-vluchten werden uitgevoerd.

De Lockheed Constellation

Na de Tweede Wereldoorlog wilde KLM zo snel mogelijk de verbinding tussen Nederland en de koloniën oppakken. Ironisch genoeg had de luchtvaarttechniek juist door de oorlog grote vooruitgang geboekt. Na de oorlog nam KLM dankbaar de viermotorige Amerikaanse Lockheed Constellation-toestellen in ontvangst, die in staat waren grotere afstanden te overbruggen. In de eerste jaren na de oorlog vloog KLM langs de reguliere route van Amsterdam naar Jakarta. Deze route liep via het zuiden van Europa, dwars door het Midden-Oosten en de kustlanden van Azië.

Verboden toegang

Begin 1949 zaten de Nederlanders met de handen in het haar, toen de vliegroute tussen Nederland en het toenmalige Nederlands-Indië onuitvoerbaar dreigde te worden. De voormalige Britse koloniën in Azië waar KLM overheen vloog waren kort na de oorlog onafhankelijk geworden. Oneens met de wijze waarop de Nederlanders probeerden Nederlands-Indië te behouden, verboden zij in 1949 KLM toegang tot het luchtruim in grote delen van Azië. Aangespoord door de Nederlandse overheid werd naarstig gezocht naar alternatieve routes om de kolonie te bereiken.

Een ongekende onderneming

Na lang peinzen en berekenen had men een oplossing gevonden. Met extra brandstoftanks omgebouwde Constellations vloog KLM, met een tussenstop in het Afrikaanse Khartoem in Soedan, door naar het eiland Mauritius. Beide landen waren in 1949 nog onder Britse controle. Vanaf daar werd in één ruk over de Indische Oceaan naar Nederlands-Indië gevlogen: een bizar lange vlucht van 5500 kilometer. Zo vloog KLM in het jaar van de Indonesische Onafhankelijkheid voor een half jaar deze route, een vlucht die in die tijd een ongekende onderneming was.

Point of No Return

Omdat voor deze hachelijke reis nauwelijks genoeg brandstof aan boord was, had de Nederlandse overheid een onderzeeër in het midden van de Indische Oceaan gestationeerd. Dit belangrijke meetpunt werd het spreekwoordelijke Point of No Return genoemd. Zo hadden de vliegers boven de oceaan tot dat punt nog één keuze: doorvliegen of terugkeren. Met veel tegenwind moest de vlucht worden gestaakt. Zo symboliseren deze Mauritius-vluchten de wil van de Nederlanders om de plek koste wat kost te blijven bereiken en vroegen daarmee het uiterste van de vliegtuigen.

Nederlanders op Mauritius

Als vliegende historicus had ik het geluk eind maart als steward op de voorlopig laatste KLM-vlucht naar het eiland te werken. Van de vroegere Mauritius-vluchten zijn op het eiland geen sporen terug te vinden. Het enige Nederlandse tintje is de naam van een berg die ik samen met een collega heb beklommen; Le Morne Brabant, vernoemd naar het VOC-schip Brabant dat in 1783 in het rif voor de berg op de klippen liep. Het weidse uitzicht van de berg over de oceaan is tekenend voor de afgelegen ligging van het eiland.

KLM vloog dus niet in 2017, maar in 1949 voor het eerst naar Mauritius. En voor wie, net als ik, een letterlijke duik heeft genomen in het  zuurblauwe water, zal hopen dat KLM ook in de toekomst naar deze magische plaats zal vliegen!

 

Loading