Een vliegreis van 127 uur

Wie morgen in Jakarta wilt zijn, stapt vandaag in het vliegtuig. Hoe anders was dat nog geen 100 jaar geleden? Per schip duurde de reis weken en een vliegtuig vloog niet verder dan Parijs. Dat moest toch sneller kunnen. Om dat te bewijzen sloegen onder andere KLM en Fokker in 1923 de handen ineen om naar Indonesië – het toenmalige Nederlands-Indië – te gaan vliegen. Nu KLM in oktober 2017 afscheid nam van het laatste Fokker vliegtuig in haar vloot, ga ik in dit blog terug naar de pionierstijd waarin KLM en Fokker intensief samenwerkten.

Fokker F. VII

Verenigd in het “Comité Vliegtocht Nederlandsch-Indië” werd de eerste reis op touw gezet. Vrijwel alles was nieuw. De vliegtuigfabriek van Fokker ontwierp speciaal een nieuw type vliegtuig: de Fokker F.VII. Ook moest er worden nagedacht over hele praktische zaken. Waar moet het vliegtuig tussendoor landen? Was daar genoeg brandstof te vinden of moet dat worden gebracht? Wat als er iets gebeurde? KLM leverde gezagvoerder Jan Thomassen à Thuessink van der Hoop aan, die samen met luitenant-vlieger Van Weerden Poelman en werktuigbouwkunde Van de Broeke de driekoppige bemanning vormden. Een jaar later waren de voorbereidingen gereed om met het vliegtuig de “H-NACC” naar Indonesië te vliegen.

Drie pioniers

Op 1 oktober 1924 werden de drie avonturiers onder veel belangstelling vanaf Schiphol uitgezwaaid. Na een goed begin van de reis, moest het vliegtuig na een paar dagen een noodlanding maken in Oost-Europa. Even leek het avontuur voorbij. Gelukkig werd in Nederland in korte tijd geld ingezameld voor een nieuwe motor. Zo kwam men na een tocht van 55 dagen, meer 15.000 kilometer, 127 vlieguren en vele tussenstops op 24 november 1924 alsnog in Jakarta aan. De pioniers werden als helden onthaald: zij hadden aangetoond dat het mogelijk was om zo’n grote afstand met het vliegtuig te overbruggen.

Avontuur

Na de bijzondere vlucht schreef Van der Hoop het boek “Door de lucht naar Indië”. Het reisverslag leest weg als een avontuurlijk boek. Zo was het een hele klus om aan het thuisfront te laten weten dat het vliegtuig motorpech had gekregen. Overdag moesten de vliegers steeds goed zoeken naar spoorwegen, kerktorens en andere aanwijzingen dat ze op koers lagen. ’s Nachts vliegen was onmogelijk. Er waren ontmoetingen met plaatselijke bewoners en in Myanmar moest het vliegtuig landen op een renbaan – vlak voordat er een race werd gehouden.

Iconisch

De terugreis was overigens een stuk minder intensief dan de heenreis: de “H-NACC” werd gedemonteerd en samen met de bemanning per schip naar Europa vervoerd. Een ironisch einde van een iconische reis! Fokker en KLM bleven na de reis samenwerken en in 1929 werd de lijndienst tussen Amsterdam en Batavia geopend – uitgevoerd met Fokker-toestellen. Deze verbinding zou tot na de Tweede Wereldoorlog de belangrijkste verbinding van KLM zijn.

Nieuwsgierig geworden naar de latere vliegtuigen van Fokker in de vloot van KLM? Ter gelegenheid van het afscheid van de Fokker-70 schreef collega en voormalig Fokker-vlieger Charley Valette het boek Farewell Fokker 70: Dutch at Heart. Met het uitfaseren van de Fokker-70 heeft KLM niet langer Fokker-toestellen in haar vloot: het einde van een tijdperk.

Geplaatst door:   Nick van Rijn  | 
Deelnemen aan het gesprek Opmerkingen weergeven

Hugo

Hallo Nick,
Super leuk dat je hierover schrijft! Van Weerden Poelman is mijn overgroot opa en daardoor opgegroeid met de verhalen van deze tocht, verteld door mijn opa. Hebben jullie nog veel foto’s en ander materiaal?

@Theo – ik weet niet of het boek nog ergens te koop is, binnen mijn familie zijn er nog enkele exemplaren (die door hun leeftijd uit elkaar vallen).

Nick van Rijn

Wat leuk om te horen Hugo! Veel materiaal is ondergebracht bij Aviodrome in Lelystad en het Maria Austria Instituut in Amsterdam. Beide plaatsen zijn zeker een bezoek waard! Is Van Weerden Poelman nog vaker in Indonesië / Nederlands-Indië geweest?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Loading