Het bizarre Dubai van Kazachstan

In een gouden ei in de kroon van een grote levensboom staan dagelijks drommen Kazachen en bezoekers in de rij om hun hand in die van de president te leggen en een wens te doen. Astana is sinds 3 mei de nieuwste bestemming van KLM én ’s werelds obscuurste hoofdstad.

Astana from above

Vanuit het vliegtuigraampje weet je niet wat je ziet: urenlang glijdt ’s werelds grootste steppe onderlangs, tot er ineens een fata morgana verschijnt: een futuristische skyline van megalomane monumenten, pronkerige paleizen en flonkerende wolkenkrabbers.

Astana (het Kazachse woord voor ‘hoofdstad’) transformeert in supersonisch tempo tot het hypermoderne middelpunt van Kazachstan – en wie weet van heel Centraal-Azië. De Japanse architect Kisho Kurokawa tekende het masterplan, topcollega’s als Norman Foster vullen het met verve in. Hier zijn vijf hoogtepunten in Astana, de surrealistische architectuurhoofdstad van het Nieuwe Oosten.

1. Het masterplan van de stad

Net als Brasilia, Canberra en Ankara is Astana een geplande hoofdstad. Sinds de onafhankelijkheid in 1991 vervulde Almaty die rol, in het uiterste zuiden van het immense land. Omringd door ’s werelds grootste steppe ligt Astana, zoals de nieuwe naam luidt, letterlijk in the middle of nowhere. Kisho Kurokawa, bekend van de Nakagin Capsuletoren in Tokio, de luchthaven van Kuala Lumpur en het Van Gogh Museum in Amsterdam, ontwierp het masterplan en in een oogwenk werd een stad van beton, staal, glas en bladgoud uit de grond gestampt, inclusief paleizen, ministeries, parken, avenues, monumenten, winkelcentra en een luchthaven. Van een utopie op de tekentafel werd Astana een metropool op de steppe.

Astana panorama view

Het masterplan van Astana werd ontworpen door meesterarchitect Kisho Kurokawa.

2. De mythische levensboom: Baiterek

Aan het opvallendste bouwwerk van Astana kwam geen meesterarchitect te pas: volgens de lokale achterklap schetste president Nazarbajev het idee op een servetje, waarna een Kazachse bouwbedrijf het verder mocht uitwerken. De toren symboliseert een grote populier met in de kroon een gouden ei – verwijzingen naar de welbekende mythische levensboom en de ‘geluksvogel’ Samruk uit een eeuwenoude Kazachse legende.

In de met bladgoud bedekte bol bevindt zich op 97 meter hoogte – een verwijzing naar het jaar 1997, waarin Astana de hoofdstad werd – een uitkijkplatform. Behalve een 360-graden-panorama van Astana vind je hier ook een gouden handafdruk van de president. Onderdanen die hun eigen hand daarin leggen, mogen een wens doen, waarna uit een luidsprekertje het Kazachse volkslied klinkt.

Baiterek tower

Het uitkijkplatform van de Baiterek-toren op 97 meter hoogte (foto: Ken & Nyetta)

3. Het Witte Huis

Het letterlijke en figuurlijke middelpunt van Astana is het presidentieel paleis Ak Orda, dat zoveel betekent als ‘Witte Horde’, maar ook wel het Witte Huis wordt genoemd. Het in Zwitserland gevestigde bedrijf Mabetex, eigendom van de voormalige Kosovaarse president Behgjet Pacolli, nam eerder de renovatie van het Russische Kremlin voor haar rekening en stampte dit paleis in amper drie jaar uit de grond.

Net als bij het Kremlin werd kwistig gestrooid met klatergoud en voor de vele balzalen, zoals de 10 meter hoge Grote Zaal met een vloeroppervlak van 1800 vierkante meter, werden 21 soorten marmer uit de wijde wereld ingevlogen. Het plein voor het paleis wordt geflankeerd door twee grote glazen torens, die ook weer bedekt zijn met goud en in de volksmond bekend staan als ‘de bierblikken’. De Ak Orda is niet toegankelijk voor het publiek, maar Nazarbajevs vorige paleis is dat wel: dat is nu het ‘Museum van de Eerste President van de Republiek Kazachstan’.

Presidential palace

Voor het presidentiële paleis werden 21 soorten marmer uit de hele wereld ingevlogen

4. De circustent van Lord Foster

Norman Foster verwierf wereldfaam met de Rijksdag in Berlijn, de Hearst Tower in New York en de Millennium Bridge in Londen. In Astana bouwde hij eerder al het piramidevormige Paleis van Vrede en Verzoening, maar zijn nieuwste paradepaardje is Khan Shatyr (‘tent van de khan’), een winkelcentrum annex entertainmentcomplex in de vorm van een 150 meter hoge, transparante circustent.

Je vindt er kledingwinkels van Armani, Pull & Bear en Topshop, plus midgetgolf- en tennisbanen, een multiplex, een park met vijvers en een hardlooppad, een foodcourt en terrascafés. Al is het buiten -40, dankzij de kunststof luchtkussens waarvan het gebouw is gemaakt, is het binnen altijd zomer. De temperatuur in het tropisch zwemparadijs op de bovenverdieping – mét strand en palmbomen – schommelt rond de 30 graden. De beach club serveert koele cocktails en het warme witte zand werd overgebracht uit de Malediven.

Beach Khan Shatyr

Al is het buiten -40, aan het strand in Khan Shatyr is het altijd tropisch (foto: Upyernoz)

5. Expo 2017

De Olympische Winterspelen van 2014, 2018 en 2022 gingen aan Almaty voorbij, maar Astana  sleepte wel een evenement van wereldbelang binnen: in 2017 vindt hier de Wereldtentoonstelling plaats. Honderd landen en tien internationale organisaties zullen deelnemen aan Expo 2017.

Er wordt al driftig gebouwd: op de linkeroever van de Isjim verrijst een compleet nieuw stadsdeel. ’s Werelds beste architectenbureaus streden om de miljoenenopdracht, waaronder Snøhetta (Noorwegen), Coop Himmelb(l)au (Oostenrijk) en Mecanoo (Nederland), maar Amerikaan Adrian Smith ging ermee aan de haal. Hij ontwierp eerder het huidige én het toekomstige hoogste gebouw ter wereld, de Burj Khalifa in Dubai en de Kingdom Tower in Saoedi-Arabië. Smith kan heefnu ook in Kazachstan flink uitpakken. De Expo 2017 zal naar verwachting 2 tot 3 miljoen bezoekers naar Astana lokken.

Boek je ticket hier.

Expo 2017

Voor Expo 2017 verrijst een door Adrian Smith ontworpen compleet nieuw stadsdeel

Praktische informatie

View of the city

Naar verluidt schetste de president de Baiterek-toren op een servetje (foto: Mariusz Kluzniak).

Geschreven door: Sander Groen. Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de School voor Reisjournalistiek.

De School voor Reisjournalistiek biedt ambitieuze reisjournalisten en reisbloggers via een online cursus de kickstart voor een succesvolle carrière. KLM geeft op haar blog de cursisten ruim baan en ondersteunt daarmee dit initiatief, dat aanstormend talent stimuleert om eersteklas reisjournalistiek te creëren.

Save

Save

Save

Save

Loading