Piloot Jacqueline: ‘Stoer? Ik doe gewoon mijn werk!’

Als stewardess vind ik het extra leuk als een vrouwelijke piloot zich voorstelt aan het begin van de vlucht. Dit maak ik niet vaak mee, want dames in de cockpit zijn (helaas) nog steeds een uitzondering. Bij KLM is 5,8 procent van de vliegers vrouw. Jacqueline Vollebregt (53) is één van hen. Ze is captain van de Boeing 777/787 en werkt al 27 jaar bij KLM. Ik sprak met haar over haar ervaringen als vrouw achter de stuurknuppel.

Droomde je er als jong meisje van om piloot te worden?

“Helemaal niet. Mijn moeder deed de huishoudschool en mocht daarna niet verder leren, een grote frustratie van haar. Ze zei daarom altijd tegen mij: ‘Je mag worden wat je wilt.’ Maar ik wist helemaal niet wat ik wilde… Op mijn zestiende ging ik van school om te werken als koerier. Tijdens een vlucht met een vriendin richting onze vakantiebestemming mocht ik een keer in de cockpit kijken. Dat vond ik gaaf! Een paar jaar later kriebelde het nog steeds. Ik besloot vlieglessen te nemen bij de Martinair vliegschool. Vanaf dat moment wist ik het; ‘dit wil ik!’ Maar daar moest ik wel mijn diploma voor op zak hebben. In de periode die volgde heb ik naast mijn baan als koerier in de avonduren mijn vwo afgemaakt.

“Het besturen van zo’n grote machine vind ik nog steeds geweldig.”

Om de Nationale Luchtvaartschool (NLS) te kunnen bekostigen, ben ik weer bij mijn ouders gaan wonen en werkte ik me een slag in de rondte. Ik had drie bijbaantjes. Doordeweeks in de thuiszorg, in het weekend bij de V&D en ik liep een krantenwijk. Ik kon namelijk alleen een lening krijgen van de bank als ik 36.000 gulden eigen geld inlegde. In totaal had ik 30.000 gulden gespaard. De 6.000 gulden die nog miste, leende ik van mijn ouders. Op mijn 24^e begon ik aan de NLS; twee jaar later werd ik aangenomen bij KLM.”

Hoe was het als vrouw op de pilotenschool?

“Hoewel ik het gevoel had dat ik me extra moest bewijzen, voelde ik me snel op mijn plek. Het was fijn dat er toevallig nog een meisje in m’n klas zat. Wel heb ik die eerste jaren de nodige vrouwonvriendelijke opmerkingen gehad. Zo zei een NLS-instructeur een keer tegen me dat hij een vrouw in de cockpit maar niets vond, omdat ze één keer per maand chagrijnig zijn. En dat was nog voordat we samen moesten vliegen…”

Jacqueline tijdens haar opleiding, met instructeur Jan Minoli die altijd zei dat vrouwen beter kunnen vliegen dan mannen

Hoe bevalt het werken in een mannenwereld?

“Daar heb ik al 27 jaar nul problemen mee. Ieder mens heeft een verhaal, ieder mens is interessant. Ik vind het fijn om met mannen te werken en heb genoeg met ze te bespreken. Soms gaan onze gesprekken over typische ‘mannendingen’, zoals auto’s en beleggen. Maar veel vaker over de meest uiteenlopende onderwerpen, zoals reizen, hobby’s, noem maar op. Mannen zijn bovendien goed in direct communiceren. Tegen een mannelijke collega kan ik bijvoorbeeld makkelijk zeggen: ‘Dat doe je fout’. Die duidelijke communicatie is in de cockpit essentieel. Als je dingen met een omweg gaat zeggen om de ander niet te kwetsen kan dit tot problemen leiden.”

Tussen de mannelijke collega’s in Shanghai

Hoe reageren passagiers op jou?

“Ik krijg altijd veel reacties, overwegend positief. Zo herinner ik me een vrouw van 82 die aan boord stapte en zei: ‘Ik vlieg voor het eerst in mijn leven, wat fantastisch dat ik dan een vrouwelijke gezagvoerder heb! Soms krijg ik flauwe opmerkingen: ‘Dat zal vast een harde landing worden’. Ook herinner ik me een bezorgde man. Toen hij zag dat ik de gezagvoerder was, betrok zijn gezicht. ‘U brengt ons toch wel veilig naar onze bestemming hè?’ vroeg hij. Toen ik vertelde dat ik dit al 25 jaar deed, ontspande hij een beetje.”

“Hardlopen en mensen kijken in Central Park vind ik heerlijk.”

Hoe reageren de cabinecollega’s?

“‘Wat stoer, een vrouwelijke captain!’ hoor ik vaak van hen. Stoer vind ik het zelf niet, ik doe gewoon mijn werk. Als cockpitcrew vliegen we met veel verschillende cabinebemanningen. Het komt regelmatig voor dat de terugvlucht niet met dezelfde bemanning is als heen. Als ik me op bestemming voorstel aan collega’s wanneer ik mijn eigen kleding draag, duurt het vaak even voordat het kwartje valt dat ik geen cabinepersoneel ben maar in de cockpit zit.”

Wat maakt het vliegen leuk?

“Het besturen van zo’n grote machine vind ik nog steeds geweldig. En dan vooral als het weer onstuimig is, bijvoorbeeld als het stormt tijdens de landing. Wanneer ik dit aan mensen vertel, kijken ze me soms aan alsof ik gek ben. Maar uitdagende omstandigheden maken het vliegen leuk. Iemand die van autorijden houdt, rijdt ook liever op een kronkelig bergweggetje dan op de snelweg. Als captain kom je daarnaast elke vlucht problemen tegen die je moet oplossen. Dat vergt creativiteit en maakt de baan afwisselend.”

Wat is je favoriete bestemming?

“Lastig! Veel bestemmingen zijn prachtig, maar als ik er één moet noemen dan is dat New York. Hardlopen en mensen kijken in Central Park vind ik heerlijk. Of ik ga naar een koffietentje in boekenwinkel Barnes en Noble om te werken aan mijn boek. In mijn vrije tijd, thuis en op de route, schrijf ik graag verhalen. Hier kan ik veel creativiteit in kwijt. Het biedt een mooi contrast met het werk in de cockpit dat grotendeels uit vastomlijnde procedures bestaat.”

Heb je tips voor meisjes met een droom om pilote te worden?

“Go for it! Kom ons versterken. Laat je niet ontmoedigen door praktische obstakels. Heb je bijvoorbeeld geen wis- of natuurkunde gedaan? Je kunt altijd nog deelcertificaten halen. Ik hoor wel eens van stewardessen dat ze het achteraf ook wel hadden gewild, maar dat ze nooit op het idee zijn gekomen. In dat opzicht zijn rolmodellen belangrijk. Twee dochters van vrienden van me zijn ook piloot geworden. Ik zeg niet dat dit door mij komt, maar wellicht heb ik daar toch een kleine rol in gespeeld.”

Wat zijn je plannen voor de toekomst?

“Over vijf jaar ga ik met pensioen. Een grote wens is om samen met mijn man met onze camper van Nederland naar Australië te reizen. Een flinke tocht waar we alle tijd voor willen nemen. Ook heb ik een kinderboek geschreven genaamd ‘Thirsa en het spookvliegtuig’ dat in het najaar van 2020 wordt uitgegeven. In het boek beleeft Thirsa samen met haar vrienden spannende avonturen met een vliegtuigje, dat alleen zij kan besturen. Dat mijn verhaal straks in de boekenwinkel ligt is een droom die uitkomt!”

Droom jij ook van een carrière als piloot? Kijk dan eens op de website van de KLM Flight Academy.

(De KLM Flight Academy is de preferred supplier en 100 procent dochter van KLM. De NLS, waar Jacqueline haar opleiding afrondde, was een andere vliegschool die niet meer bestaat).