Waarom sommige vliegtuigen slaapkamers hebben

Ik heb ook wel eens in een vol vliegtuig na acht uur vliegen en nog steeds klaarwakker gedacht: als ik nou heel even kan liggen… Helaas. Een bed voor iedere passagier zou het reizen onbetaalbaar maken. Toch zijn er slaapkamers aan boord. Alleen voor de bemanning. Als een vlucht langer dan 10,5 uur duurt zijn zij namelijk wettelijk verplicht om te rusten. Voor de veiligheid van iedereen.

Toen ik voor het eerst hoorde van deze ‘slaapkamers aan boord’, had ik er dit beeld bij:

Foto credit: Vlieghotel

Maar dit strookt meer met de werkelijkheid:

Richard Swart, safety operations manager weet alles over veiligheid aan boord en omdat hij ook steward is, ligt hij zelf ook wel eens in een Overhead Crew Rest (OCR). De juiste man dus voor vragen over slaapkamers in een vliegtuig.

Waarom zijn er slaapkamers voor crew aan boord?

KLM heeft op de B747, de B777 en op de B787 OCR’s aan boord. Dit heeft alles te maken met de lange afstand die deze toestellen afleggen en de daarmee gepaard gaande vliegduur. De luchtvaart moet zich houden aan de WRR (Werk –en Rusttijden Regeling).

Volgens de daaruit afgeleide CAO-regels mag er een maximum aantal uren achtereen gewerkt worden. Dit is een complex en technisch verhaal, maar het komt er in het kort op neer dat op vluchten van 10,5 uur of langer, de bemanning verplicht moet rusten. Het personeel lost elkaar gedurende de vlucht af zodat iedereen voldoende rust heeft gehad om de veiligheid aan boord te kunnen garanderen.

Deur naar OCR van de cabin crew.

Hoe ziet zo’n OCR eruit?

Er zijn maximaal acht bedden. KLM voorziet in pyjama’s en beddengoed. De bedjes (of bunks) zijn 70 cm breed, hebben twee leeslampjes en zijn qua lengte zo’n 1 meter 95. De plek van de OCR wordt bepaald door de fabrikant in samenspraak met de airline. Boeing laat KLM de mogelijkheden zien en KLM kan daar dan een keuze uit maken.

Bij KLM bevinden de slaapkamers zich meestal in de nok van het vliegtuig, bij andere airlines juist in de belly van het toestel. Dan heet het ook een Lower Crew Rest. Cockpit- en cabinebemanning hebben aparte OCR’s. Dit omdat de slaapschema’s niet met elkaar overeenkomen.

Cabin crew OCR.

Wordt er dan een soort slaapschema gemaakt?

Inderdaad. De purser maakt een rooster met 2 shifts. Op de Crew Assignment Movement List staat wie er in de galley werkt en wie er als eerst gaat slapen. Afhankelijk van hoe de service aan boord verloopt en van de vliegduur krijg je 1,5 tot 3 uur rust.

Wat is jouw voorkeur: Aan het begin of het einde van de vlucht rusten?

Ik slaap het liefst als eerst. Ik vind het niet zo prettig om vlak voor aankomst wakker te worden en in de hoogste versnelling de laatste service te verlenen. Meestal is dat het ontbijt voor passagiers. Bij mij duurt het even voordat ik mijn gezicht weer in de plooi krijg, dus ik heb zeker mijn voorkeur. Gek genoeg heb ik dat ook voor de OCR’s. In de Boeing 777-300 zitten de OCR’s achterin bij de staart van het vliegtuig. Dat is een plek waar je de vliegbeweging meer ervaart. Je wordt als het ware in slaap gewiegd. Sommige collega’s vinden dat heerlijk.

Ingang naar OCR van de cockpit crew .

En waar iedereen natuurlijk benieuwd naar is: gebeurt er wel eens iets in die OCR?

In de vorm van een romance bedoel je zeker? Nee, als je de ruimte ziet, dan besef je dat er weinig romantiek kleeft aan de hele opzet. De rust in de OCR is heilig. Collega’s zullen dan ook muisstil deze ruimte betreden en verlaten. Het is wel eens gebeurd dat de piloot vluchtinformatie deelt via de luidsprekers maar vergeten is de speakers in de OCR uit te zetten. Hij of zij betaalt het eerste rondje op bestemming, grapt Richard.

Zijn er bepaalde rituelen tijdens zo’n crew wissel?

Er ligt altijd een KLM pyjama klaar op de bedden. Een verplicht item omdat de bemanning altijd herkenbaar moet zijn in geval van nood. Het wekken van collega’s is doorgaans een zeer liefdevolle aangelegenheid. Met een kopje thee, een sapje en een warm doekje om je even op te frissen.

Cockpit crew OCR.

Hoe zit het met jullie eigen veiligheid? En zijn jullie van safety taken ontheven gedurende jullie rustperiode?

Er is altijd voldoende personeel aan het werk om de veiligheid te garanderen. Het is hooguit af en toe wat wiebelig vanwege turbulentie. Elke bunk heeft net als een stoel een riem. Die houd ik altijd gesloten zodat ik dat niet middenin mijn slaap nog hoef te doen.