Wat heeft Miss Santa Monica met een DC-9?

Van Amsterdam naar Santa Monica is best een eind. Passagiers hebben deze route nooit gevlogen, want KLM had de Amerikaanse stad niet in haar netwerk. Toch heeft het alles met KLM te maken. Dit blog gaat over de komst en het afscheid van de DC-9. Het eerste toestel heette ‘Amsterdam’ en het laatste ‘Santa Monica’, waar de fabrieken van McDonnell-Douglas stonden.

KLM had op 26 maart 1966 de primeur voor Europa. Met groot ceremonieel, inclusief de KLM-harmonie, werd de DC-9 ‘Amsterdam’ ingehaald. Alle toestellen die erna kwamen, waren vernoemd naar een Europese stad, met uitzondering dus van de laatste, maar dat wisten ze in 1966 nog niet.

Tweede stap in het straaltijdperk

De komst van de DC-9 was, na de DC-8, de tweede stap die KLM in het straaltijdperk zette. Ondanks het hogere volgnummer, was de DC-9 kleiner dan de 8. Het toestel had twee motoren die aan de achterkant van de romp waren bevestigd. In de indeling van KLM was plaats voor 73 passagiers, 65 in de toeristenklasse en 8 in de eerste in een opstelling van drie en twee stoelen aan het gangpad. Je kon er maximaal 2.200 kilometer mee vliegen met een gemiddelde snelheid van maximaal 900 kilometer per uur.

Met de komst van de DC-9 werd tegelijkertijd afscheid genomen van twee typen propellertoestellen: de Vickers Viscount en de Lockheed Electra. Beide typen werden vooral op Europese routes ingezet en dat was met de DC-9 precies de bedoeling. Toen in 1969 de laatste Lockheed Electra de vloot verlaten had, beschikte KLM over een zeer uitgebalanceerde vloot van nagenoeg alleen straalvliegtuigen van McDonnell-Douglas (er waren twee Fokker F27’s met propellermotoren).

Graag geziene gierende gast

Gedurende de jaren 70 en 80 was de DC-9 een graag geziene gast op de Europese luchthavens. Aangezien de DC-9 vloot uit diverse types bestond, was de flexibiliteit in capaciteit groot. Dat niet iedereen genoot van het toestel bleek echter wel uit een bekend Nederlands lied dat luistert naar de titel “Zondagmiddag Buitenveldert”, gezongen door Frans Halsema en geschreven door Michel van der Plas die er ook daadwerkelijk woonde. In het lied speelt een DC-9 een tamelijk lawaaiige rol. In het refrein komt namelijk de zinssnede ‘Laag boven Buitenveldert daalt, gierend, een DC-nehegen’ telkens terug. Ook toen al lag dit Amsterdams stadsdeel op een van de aanvliegroutes van Schiphol. Het lied zal ongetwijfeld aan de roem van het toestel hebben bijgedragen.

Bijzonderde doop

Een bijzonder moment voor zowel de fabrikant als KLM was de levering van de vijfentwintigste KLM DC-9. De McDonnell-Douglas-fabrieken hadden er wel wat meer gemaakt. Voor hen was het de duizendste. Een moment om dus bij stil te staan.

De traditie van naamgeving werd gebroken en zoals ik al zei, kreeg het toestel (PH-DOB) de naam Santa-Monica. Aan de doop ging een bijna rituele inzameling van Europees rivierwater vooraf. Uit de Rijn, Donau, Seine, Theems en zelfs de Amstel werd een schep water genomen door een KLM’er ter plaatse die vervolgens in Californië werd aangevuld met water uit de Santa Monicabaai. Er kwam een heuse ‘Miss’ aan te pas die het doopritueel uitvoerde, namelijk Miss Santa Monica 1980-81. In die tijd was het Europese rivierwater niet zo heel erg schoon en wat de Miss uit de kan goot liet een grijze streep op het toestel achter.

Van 9 naar 100

Het definitieve afscheid kwam in 1989, dus pas negen jaar na de komst van de Santa Monica. De 25 DC-9’s die hun diensten aan KLM aangeboden hadden vlogen samen 770.000 vlieguren in 700.000 vluchten waarbij 40 miljoen passagiers werden gevoerd. Dan moet je wel goed afscheid nemen.

Een gezelschap van ruim 200 KLM’ers verzamelde zich op een wat grauwe maartse ochtend op Schiphol-Oost voor een rondvlucht met de twee laatst overgebleven toestellen: de Utrecht en de Santa Monica. Hierbij werd de vliegbasis Soesterberg met een bezoek vereerd. Begeleid door twee F15’s van de Amerikaanse luchtmacht die er gelegerd was, landde als laatste van de twee de Santa Monica op Soesterberg. Het doek was gevallen en het tijdperk van opvolger Fokker 100 aangebroken. Die gierde gelukkig wat minder.