Hoe worden de wielen van een vliegtuig verwisseld? #AskAnnie

‘’Heeft een vliegtuig een toeter?’’ ‘’Gebruik je een sleutel om de deur open te maken?’’ ‘’Waar komen de namen van de vliegtuigen vandaan?’’ Je herkent deze vragen misschien wel van de #JesseyKnows serie. Of vraagt het je af. Nu neem ik het stokje over.

Hallo! Ik ben Annelinde en ik beantwoord al jullie vragen in: #AskAnnie! Ik begin maar meteen goed. Hoe verwissel je de wielen van een vliegtuig? Dat weet jij straks ook.

Grote wielen

Als ik nadenk over de wielen van een vliegtuig, dan zie ik gigantische wielen voor me, zo groot als een vrachtwagen! Overdreven? Beetje. Maar oprecht dacht ik dat vroeger wel altijd, nu weet ik beter. Het zijn grote wielen, dat daar maar geen misverstand over mag zijn. Ze zijn ongeveer 1.50m hoog, verschilt wel per liegtuig en per ‘’wielpositie’’, en wegen zo’n 200 tot 250 kilo. Wil je niet over je voeten krijgen lijkt mij.

Als je dan kijkt naar een Boeing 777-300ER, die 166,000 kg weegt, waar 14 wielen onder zitten, is dat maar liefst 12,000 kg wat op een wiel rust. Je kan je voorstellen dat er dan aardig wat druk op de wielen staat bij het taxiën, opstijgen en landen. Zie jij het al voor je hoe ze verwisseld zouden kunnen worden? Een krik die het hele vliegtuig omhoog tilt? Lijkt mij van niet. Maar dat wilde ik dus uitzoeken. En dus vertrok naar Schiphol, naar de divisie Line Maintenance van KLM Engineering & Maintenance.

Even airside

De dag begint bij de security van Schiphol airport. Even naar airside gaan, wat het platform is waar de vliegtuigen staan, mag niet zomaar. Ik moet natuurlijk wel veiligheidsschoenen aan, een hesje om en mijn badge op. Ik loop de dag mee met Ferry, Ferry is van de afdeling Line Maintenance die op airside alle KLM vliegtuigen checken als ze geland zijn. Samen met Ferry loop ik eerst een rondje over het platform. Hij probeert mij, een tutje zonder rijbewijs die zelfs haar eigen fietsband niet kan plakken, uit te leggen waar alles voor is. Het lukt nog aardig. Luister maar.

Slijtage is de reden

Het verwisselen van een wiel gebeurt bij slijtage. In het wiel zitten diepe groeven die het water afvoeren wanneer de landingsbaan nat is. Die groeven beginnen op een bepaalde diepte, maar per vlucht slijten de groeven een stukje. Zodra de groeven minder dan 0,2 mm diep zijn, moet het wiel verwisseld worden. Elke keer als een KLM-vlucht landt op een luchthaven, loopt de grondwerktuigkundige een checkronde om het vliegtuig, waarbij hij ook de groeven opmeet.

Fun fact: het taxiën is heftiger voor een wiel dan het opstijgen of landen. Zoals je kan zien op de foto zijn de groeven op het wiel links bijna verdwenen in vergelijking met de groeven op het wiel rechts.

Zodra er een wiel verwisseld moet worden, gaat er een belletje naar het magazijn. Een runner komt met een speciale wielenwagen, door de KLM technici zelf ontworpen in samenwerking met de fabrikant, om het wiel op te laden. In de wielenwagen is alles zo designed dat de runner direct alles bij zich heeft voor de wisseling. Geen enkele andere luchtvaartmaatschappij heeft zo’n wielenwagen. In de wagen staan twee krikken, het ‘’ gereedschapkarretje’’, een stoeltje en een ‘’bandenlift’’.

Stikstof it is

Aan de buitenkant van de wagen vind je twee plekken waar wielen kunnen worden vastgezet. En stikstof. Vliegtuigbanden pomp je namelijk niet op met ‘gewone’ lucht, maar met stikstof. Stikstof is een zogenoemd inert gas, dit betekent dat het nauwelijks chemische reacties kan aangaan met andere stoffen. De banden blijven daarom langer op de juiste druk dan wanneer je ze opvult met gewone lucht, hierdoor slijten ze minder snel.

Verwisselen doe je zo

Ik trof het tijdens mijn bezoek. Er bleek die dag een Boeing 777-200 met een wiel dat niet meer voldeed aan de eisen. Het vliegtuig moest binnen twee uur vertrekken naar Lima, Peru. Ik ga het dus live meemaken! De cabin attendants staan boven al klaar en de passagiers boarden een klein uur later. Precies genoeg tijd om het wiel te verwisselen! Hoe dat gaat? Ik zal het even makkelijk stapsgewijs uitleggen.

Voor de duidelijkheid, verwisselen doen ze bij Line Maintenance altijd in duo’s. Daar gaat ie:

1. De runner komt met de wielenwagen aanrijden. Het duo grondwerktuigkundigen staan hem op te wachten bij het wiel.
2. De krik zetten ze onder het landingsgestel onder het krikpunt, je kan de krik natuurlijk niet willekeurig neerzetten. Met stikstof wordt de krik aangedreven. Langzaam komt het landingsgestel omhoog.
3. Terwijl het gestel omhoog stijgt, gaat de andere helft van het duo bij het wiel zitten en haalt de hub cap los. Die beschermt de bevestigingsmoer die het wiel op zijn plek houdt.
4. Wanneer het wiel hoog genoeg is opgekrikt wordt de bevestigingsmoer losgedraaid. Belangrijk! De velg van het wiel bestaat uit twee delen en wordt tegen elkaar gehouden door heel veel bouten en moeren. Die moet je dus niet losdraaien. Dan valt het hele wiel uit elkaar.
5. Er wordt een snoer losgehaald. Een snoer? Ja, maar niet zomaar een. Een waardoor de piloot tijdens een vlucht altijd weet of de bandenspanning correct is. Dit snoer zit via een sensor vast aan het ventiel en stuurt de informatie door naar de cockpit.
6. De wielen halen ze met een ‘’bandenlift’’ van de as af. Ze zijn flink zwaar, neerzetten en rollen is geen optie.
7. Het nieuwe wiel schuift er niet zomaar op. De rem moet in contact komen met het wiel, dit gebeurt door uitsparingen in de remschijven en geleiders in de velg van het wiel.
8. De bevestigingsmoer maken ze weer vast en ook het snoer zit weer vast aan het ventiel. Het duo draait de kleine bouten en moertjes rondom de bevestigingsmoer vast, dit is een extra veiligheid zodat de grote moer niet los kan draaien wanneer het wiel draait.
9. Als allerlaatste gaat de hub cap er weer op en checkt de grondwerktuigkundige de bandenspanning nog. Eventueel pompt hij het wiel nog met stikstof op.

Het vliegtuig kan met een spiksplinternieuw wiel vertrekken naar Lima. Fijne reis!

Ik mag ondertussen weer als een echte badass in mijn hesje nog een rondje meelopen bij een ander vliegtuig. Daar hoeven de wielen niet verwisselt te worden, maar mocht dat wel gebeuren weet ik hoe!

Heb jij nou een brandende vraag over vliegtuigen, de luchtvaartindustrie of KLM, twijfel dan niet! Tweet of Facebook de vraag met #AskAnnie en wie weet, ik zoek het voor je op.