Airline met een groen hart: een halve eeuw Transavia

Wat hebben Transavia en het Nederlands Dans Theater met elkaar te maken? Alles! Dit toonaangevende balletgezelschap was namelijk de groep passagiers die de eerste vlucht van Transavia maakte, vandaag precies een halve eeuw geleden. Alweer een KLM-dochter die Sara ziet.

Feitelijk is Transavia een jaartje ouder, want in 1965 werd ze opgericht als Transavia Limburg. De oprichter had namelijk het doel om vanaf het Limburgse vliegveld Beek passagiers en vracht te gaan vervoeren. In eerste instantie zou de kersverse airline voor passagiers de vakantiemarkt gaan bedienen. Met een DC-3 alleen. Juist in die periode, midden jaren zestig groeide die markt fors en daarvoor waren de DC-3’s veel te klein. Het werden uiteindelijk DC-6’s, een viermotorig toestel met plaats voor 83 passagiers en zes crewleden: drie in de cockpit en drie in de cabine.

Naar Schiphol

Beek bleek ook niet geschikt voor de ambities van de nieuwe directeur John Block; hij wilde vanaf Schiphol vliegen. Dat ging niet zonder slag of stoot. De komst van wat inmiddels Transavia Holland was gaan heten, werd door de concurrentie met argusogen bekeken en zelfs ‘onverantwoorde marktverstoring’ genoemd. Uiteindelijk kwamen op 14 november alle vergunningen rond en stond er ook een luchtvaartmaatschappij met alles erop en eraan: vliegtuigen, vliegers, cabine- en ander personeel.

Op zestien november 1966 vertrok vanaf Schiphol de eerste Transavia-vlucht, bestemming Napels en aan boord het Nederlands Dans Theater en Balletorkest. Het gezelschap kreeg een punt taart om dit heugelijke feit te vieren. De beroemde Nederlandse balletsterren Han Ebbelaar en Alexandra Radius die op deze eerste vlucht zaten, vertelden dat het toestel door noodweer boven Italië te laat aan kwam. Het werd dus haasten voor het gezelschap en de warming up was kort, maar de voorstelling leed er niet onder.

Snelle groei

De jaren erna groeide Transavia snel, zowel in passagiers als vracht. Na drie jaar was de vloot in omvang verdubbeld en waren er drie DC-6’s, een Boeing 707 en twee Caravelles, een in die tijd populair Frans toestel. In deze periode werd ook begonnen aan de bouw van het eerste hoofdkantoor op Schiphol en een jaar later kreeg ze de officiële erkenning dat de technische dienst ook daadwerkelijk het onderhoud van de toestellen in eigen beheer kon uitvoeren. Vier jaar naar haar eerste commerciële vlucht was Transavia up and running.

Helden halen wereldpers

De ervaring met een Boeing 707 kwam in 1974 nog op een heel andere manier van pas waardoor Transavia de wereldpers haalde. De reden was alleen niet zo prettig. Japanse terroristen hadden medewerkers van de Franse ambassade in Den Haag gegijzeld en eisten onder andere een Frans toestel om naar elders te vertrekken. De Franse regering stuurde een 707, maar de bemanning zou uiteindelijk geen zorgdragen voor het vliegen van het toestel met daarin de terroristen. In Nederland bleek Transavia met name ervaring te hebben met het vliegen van de 707’s en zo werden Transaviagezagvoerder Pim Sierks, co-piloot Ruud van der Zwaal en boordwerktuigkundige Bernie Knight bereid gevonden de ‘klus’ te klaren. Zij brachten dit alles tot een goed einde en werden als helden in Nederland onthaald.

What’s in a name

Waar KLM de oudste nog onder haar oorspronkelijke naam opererende airline ter wereld is, geldt dit laatste aspect voor Transavia allesbehalve. In vijftig jaar sierden naast het huidige transavia ook onder andere Transavia HOLLAND, Transavia Holland, Transavia Airlines en transavia.com de toestellen. Elke naam is weer een representant van het marktdenken uit een bepaalde periode. transavia.com, met alleen maar kleine letters, verwijst direct naar de website wat ook duidt op het belang van het verkopen van tickets via de eigen kanalen. Kort en goed, wie Transavia kent, associeert deze airline vooral met chartervluchten naar vakantiebestemmingen. Maar dan doe je het bedrijf geen recht.

Flexibel product

Die markt is, zoals normaal in ons kapitalistische systeem in zijn algemeenheid en de luchtvaart in het bijzonder, altijd onderhevig geweest aan verandering. Constante was jarenlang het chartervervoer, seizoensgebonden naar zonbestemming of wintersport. Maar ook eenmalige vluchten behoorde tot het repertoire. Op iedere ontwikkeling in het luchtvervoer probeerde Transavia waar nodig een antwoord te vinden. Dat liep van het uitvoeren van vluchten voor andere maatschappijen zoals British Airways, KLM en Air Malta, tot het opzetten van netwerken voor andere airlines. Vele alternatieven om de overcapaciteit in de vloot in mindere tijden goed onder te brengen werden benut.

Lijndiensten

In 1984 werden de eerste lijndienstvergunningen aangevraagd die het jaar erop werden verleend voor Londen Gatwick, Malta en Reykjavik. De eerste uitvoering van zo’n lijndienst vond in 1986 plaats, op Gatwick. De chartermarkt deed het in die periode overigens goed. Er zat weer groei in en dat betekende vlootuitbreiding. Deze vloot bestond inmiddels uit met name 737’s, waarmee een begin werd gemaakt van de vlootstandaardisatie. De eerste 737-200 van Transavia was in 1974 in de vloot opgenomen en langzaam maar zeker werden er meer aan toegevoegd. Met een van deze toestellen werd in 1987 de miljoenste passagier vervoerd.

KLM-dochter

Transavia heeft in haar bestaan vele eigenaren en aandeelhouders gekend. De grootste was ooit de KNSM, de Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij, die later werd overgenomen door Nedlloyd. Deze verkocht uiteindelijk langzaam maar zeker haar belang in Transavia aan KLM en in 2003 werd ze een volledige dochter in de KLM Groep, waartoe ook KLM Cityhopper behoort. Deze inmiddels vijftigjarige dochter is inmiddels de low cost carrier van deze familie geworden en verandert langzaam maar zeker in een airline die niet alleen vakantiegangers naar de zon of sneeuw brengt, maar ook de zakelijke reiziger voor zich probeert te winnen. En dat lijkt aardig te lukken. Op dit moment bestaat de vloot uit 8 737-700’s en 34 -800’s. Het aantal bases werd dit jaar uitgebreid tot vier, want naast Rotterdam, Eindhoven en Schiphol zijn er ook in München vier toestellen permanent gestationeerd. En het aantal passagiers? Meer dan tien miljoen verdeeld over een netwerk van 110 bestemmingen in 32 landen. Serious business dus.

Groen

Oja, die titel. Ik zal het even uitleggen; het groene hart. Wat blauw is voor KLM, is groen voor Transavia. Die kleur is altijd wel ergens terug te vinden, maar waar de flexibiliteit in dienstverlening en productaanbod kenmerkend is voor Transavia, is het gebruik van deze kleur minstens zo uiteenlopend. Kijk maar eens naar deze foto. Altijd groen, telkens een beetje anders. Echt Transavia.